ETAP
KONCEPCJI

• Wykorzystaj potencjał istniejących konstrukcji budynków.
  Uwzględnij:
  • możliwość adaptacji budynku i dostosowanie go do pełnienia innych funkcji w przyszłości
  • możliwość wykorzystania istniejącej konstrukcji nośnej
  • możliwość wykorzystania materiałów i elementów budynku (np. elementów posadzki, cegły).

• Wybierz lokalizację uwzględniając największą dostępność infrastruktury drogowej, sieci elektrycznej, wodociągowej w celu minimalizacji konieczności ich doprowadzenia do terenu inwestycji.
• Zaplanuj w nowo projektowanym budynku możliwość zmiany przeznaczenia i adaptowalność budynku w cyklu życia.
  Uwzględnij:
  • możliwość dostosowania budynku do przyszłych potrzeb użytkowników
  • możliwość zmiany funkcji budynku.

ETAP PROJEKTOWANIA

• Projektuj konstrukcję z uwzględnieniem możliwości rozbudowy, zmiany układu lub przeznaczenia pomieszczeń bez konieczności wykonywania prac budowlanych, gdzie powierzchnia może być współdzielona, przekształcona lub zmodyfikowana.
  Uwzględnij:
  • odpowiednie rozstawy siatki słupów – szersze rozstawy słupów umożliwiają bardziej elastyczne rozplanowanie kondygnacji
  • rozmieszczenie elementów fasady — węższe przęsła zapewnią lepsze możliwości pod względem konfiguracji przestrzeni wewnętrznej
  • system ścian wewnętrznych — nienośne ściany wewnętrzne umożliwią łatwiejsze dokonanie zmian w układzie pomieszczeń
  • większą wysokość kondygnacji do powierzchniowego poprowadzenia instalacji — zwiększy to elastyczność w zakresie prowadzenia instalacji wewnętrznych
  • wielkość pomieszczeń i dostęp do nich — łatwy dostęp do pomieszczeń lub wyodrębnionej grupy pomieszczeń zwiększy możliwość w zakresie podnajmu
  • fasady niepełniące funkcji nośnej — fasady niepełniące funkcji nośnej umożliwią łatwiejsze zmiany zarówno rozkładu wewnętrznego, jak i elementów zewnętrznych
  • nośność konstrukcji zachowującą aktualność — wbudowanie niewykorzystanej nośności konstrukcji będzie sprzyjało przyszłym zmianom fasady i sposobu użytkowania budynku
  • projekt konstrukcyjny sprzyjający rozbudowie w przyszłości — projekty konstrukcyjne o wytrzymałej konstrukcji poziomej pozwalającej udźwignąć dodatkowe kondygnacje umożliwi zwiększenie powierzchni użytkowej w przyszłości
  • możliwość przekształcenia parteru do pełnienia innej funkcji
  • łatwy dostęp do wszystkich pomieszczeń – zapewnienie dostępu dla osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i dzieci.

• Zaprojektuj pomieszczenia w sposób uniwersalny i dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
  Uwzględnij:
  • uniwersalność układu pomieszczeń — projektowanie powinno szanować wszystkich ludzi, uwzględniając bezpieczeństwo i wygodę użytkowników, niezależnie od wieku, płci i sprawności
  • dostępność do pomieszczeń i ich funkcji — stosuj m.in. szerokie drzwi, wygodną wysokość blatów, oświetlenie kontrastowe oraz poręcze i uchwyty
  • łatwość poruszania się po pomieszczeniach — bezpieczne i stabilne powierzchnie podłóg, unikanie schodów i innych przeszkód.

• Zaprojektuj konstrukcję budynku tak, aby możliwy był jej demontaż, tj. łatwa dostępność do poszczególnych elementów i unikanie stałych połączeń elementów konstrukcji (połączenia klejowe lub nitowe).
  Uwzględnij:
  • niezależne i łatwe do wyodrębnienia elementy i ich części – możliwość łatwego demontażu elementów na części składowe
  • zmniejszenie ilości połączeń między elementami (hierarchiczna struktura budynku zamiast poziomej), zwiększając tym samym potencjał demontażu
  • sekwencyjną hierarchiczną strukturę montażu (podział elementów na poziomy i montaż tych samych poziomów równolegle oraz w kolejności od najwyższego poziomu do najniższego), która umożliwia równoległy demontaż. Wykorzystanie połączeń i elementów o możliwie jak najbardziej uproszczonej geometrii oraz prefabrykowanych (prefabrykacja off-site umożliwia wykorzystanie standaryzowanych połączeń, łatwiejszy dostęp do komponentów oraz redukcję odpadów związanych z przygotowaniem elementu on-site)
  • priorytetyzację połączeń mechanicznych i odwracalnych (np. złącza typu click, połączenia ryglowe, połączenia śrubowe), a dopiero w następnej kolejności połączeń chemicznych (np. szpachlowych, klejonych, spawanych)
  • połączenia łatwo dostępne
  • specyfikację elementów o znormalizowanych wymiarach
  • potencjał budownictwa modułowego.

• Wykorzystaj narzędzia umożliwiające minimalizację wykorzystania materiałów
  Wykorzystaj:
  • modele BIM zapewniające lepszą wizualizację, koordynację prac i optymalizację zużycia materiałów
  • modele 3D do szybkiego i precyzyjnego obliczania wymiarów i wskaźników efektywności materiałów
  • techniki projektowania prefabrykacji, aby zmniejszyć zużycie materiałów.

• Podejmij działania mające na celu minimalizację wykorzystania materiałów.
  Uwzględnij:
  • dobór materiałów (w miarę możliwości) używanych, z upcyklingu, recyklingu i downcyklingu.
    Należy przyjąć, że metodą preferowaną wykorzystania materiałów/elementów budynku po okresie eksploatacji jest ponowne użycie, a w dalszej kolejności upcykling, recykling lub downcykling
  • dobór materiałów o najwyższej trwałości i odporności na użytkowanie oraz o najmniejszym stopniu przetworzenia
  • dobór materiałów, które nie zawierają surowców krytycznych
  • wybór materiałów o znanym pochodzeniu – najlepiej z certyfikowanych źródeł
  • ograniczanie ogólnej ilości zużywanych materiałów i surowców
  • wykorzystanie materiałów i produktów posiadających deklaracje EPD typu III
  • stosowanie rozwiązań technologicznych, materiałów konstrukcyjnych i wykończeniowych oraz instalacji, które są cyrkularne i ograniczają wpływ na środowisko oraz minimalizują  zużycie surowców pierwotnych.

• Projektuj i dobieraj urządzenia techniczne instalacji wewnętrznych o jak najdłuższym czasie użytkowania, z możliwością uwzględniania zmian i adaptacji oraz łatwej naprawy.
  Uwzględnij:
  • łatwy dostęp do kanałów instalacji wewnętrznych — instalacje wewnętrzne, które nie są wbudowane w konstrukcję budynku, zapewnią lepszy dostęp
  • łatwy dostęp do pomieszczeń technicznych i sprzętu, co ułatwi wymianę sprzętu technicznego w przyszłości
  • kanały wzdłużne do prowadzenia instalacji wewnętrznych, co zapewni elastyczność w rozmieszczeniu punktów odbioru mediów
  • wyższą kondygnację do poprowadzenia instalacji wewnętrznych, co zwiększy elastyczność w zakresie prowadzenia instalacji wewnętrznych
  • doprowadzenie instalacji wewnętrznych do wyodrębnionych części budynku — zapewnienie możliwości indywidualnej konserwacji pomieszczeń sanitarnych w wyodrębnionych częściach budynku zwiększy możliwości w zakresie podnajmu lub zmiany funkcji pomieszczeń/lokalu.

• Projektuj budynek o wysokiej efektywności energetycznej, co najmniej wg obowiązujących przepisów zawartych w krajowych przepisach budowalnych, z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii.
• Unikaj lub ewentualnie minimalizuj wykorzystanie energii pochodzącej z negatywnie wpływających na środowisko źródeł.
• Zaprojektuj rozwiązania redukujące zużycie wody, wykorzystujące wodę deszczową oraz wodę szarą do celów gospodarczych.
• Zaprojektuj odpowiednią regulację i automatykę w budynku, umożliwiające optymalne oszczędności energii.
• Rozważ zastosowanie odzysku ciepła.

ETAP budowy

• Pozyskuj materiały budowlane w miarę możliwości z lokalnych źródeł.
• Maksymalizuj i optymalizuj potencjał wykorzystania transportu.
• Zwracaj uwagę na rodzaj opakowania dostarczanych materiałów – powinien być wielokrotnego użytku z możliwością recyklingu.
• Wykorzystuj sprzęt, maszyny i urządzenia o wysokiej jakości, z wysoką klasą energetyczną, w dbałości o niskie zużycie energii elektrycznej.
• Wykorzystuj elementy wspomagające proces budowy np. elementy z druku 3D, prefabrykaty lub dowolne inne materiały wielokrotnego użytku (np. szalunek).
• Wykorzystuj odnawialne źródła energii oraz wodę deszczową w trakcie realizacji inwestycji.
• Skorzystaj z urządzeń oferowanych w ramach usług wynajmu.

• Zaprojektuj optymalną przestrzeń do gromadzenia i segregowania odpadów budowlanych, umożliwiając ich odzysk.
• Opracuj plan gospodarowania odpadami budowlanymi na terenie inwestycji:
  • uwzględnij sposoby postępowania z odpadami niebezpiecznymi i z odpadami innymi niż niebezpieczne
  • zaplanuj środki dla selektywnej zbiorki poszczególnych rodzajów odpadów z budowy
  • przechowuj zgromadzone materiały budowlane pod zadaszeniem, zabezpieczając je przed oddziaływaniem niekorzystnych warunków atmosferycznych.

• Określ listę dobrych praktyk, które mogą ograniczyć ilość odpadów na miejscu budowy:
  • maksymalizuj wykorzystanie elementów prefabrykowanych
  • zastosuj odpowiednie techniki sortowania, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania, przetwarzania i unieszkodliwiania odpowiednich materiałów odpadowych (np. odpady obojętne, niebezpieczne lub inne niż niebezpieczne)
  • przypisz odpadom odpowiednie kody, zgodnie z krajowym wykazem odpadów
  • ogranicz ryzyko uszkodzenia dostarczanych materiałów poprzez ograniczenie czasu, jaki materiały są składowane luzem na miejscu – dostosuj dostawę materiałów do etapu realizacji oraz zaplanuj odpowiednie magazynowanie materiałów pod przykryciem (zabezpieczenie przed działaniem warunków pogodowych)
  • rozważ sposoby minimalizowania ilości materiałów zamawianych w nadmiarze (np. w drodze konkretnych kluczowych wskaźników efektywności i klauzul umownych).

• Wyznacz cele i kluczowe wskaźniki efektywności zgodnie z krajową hierarchią postępowania z odpadami i krajowym wykazem odpadów.
  Rozważ:
  • unieszkodliwianie ≤10% odpadów innych niż niebezpieczne na składowisku
  • recykling i ponowne użycie ≥40% z wszystkich odpadów obojętnych
  • odzysk, recykling i ponowne użycie materiałów na poziomie ≥95% w przypadku frakcji odpadów obojętnych, gromadzonych selektywnie.

• Oblicz częściowe wskaźniki cyrkularności oraz wskaźnik końcowy CI.
• Sprawdź, czy metodą preferowaną pozyskania materiałów/elementów do budowy jest ponowne użycie, czyli wykorzystanie gotowych elementów wcześniej wykorzystywanych, a dopiero w dalszej kolejności upcykling, recykling lub downcykling.
• Sprawdź, czy zwrócono uwagę, by budynek był bankiem materiałowym i zawierał jak największy udział elementów, które mogą być ponownie wykorzystane, poddane upcyklingowi, recyklingowi lub downcyklingowi.
• Sprawdź, czy zwrócono uwagę, aby budowa obiektu była prowadzona przy optymalizacji zużycia energii, minimalizacji zużycia surowców pierwotnych oraz odpadów budowlanych. Analiza cyrkularności budynku powinna być porównana z innymi analizami wpływu na środowisko, w celu wyboru najkorzystniejszych wspólnych rozwiązań.